Geen inktvlekken. Geen typex. Zelfs geen woord doorgestreept. Multomappen vol smetteloos schrijfwerk. Dat is de nalatenschap van Nettie Grabrandt. Altijd dezelfde blauwe pen. Sommige alinea’s worden onderbroken door kleine tekeningen van planten en zaden. Alles tot in de details uitgewerkt met rode inkt.
Met vijftien multomappen, 30 schriften, vier pakken foto’s en vijf doosjes microscoopplaatjes en een tweetal dozen ‘divers materiaal’ kregen wij een ongecensureerde kijk in een leven dat tot de puntjes gecontroleerd was, nou ja, de aantekeningen dan.
Hoe komen wij, die absoluut geen familie zijn, aan dit materiaal? De sleutel hierbij is het gemeentearchief. Het is daar, tijdens onze zoektocht naar de geschiedenis van het Amstelpark, dat we een knalrode multomap vinden met 200 krantenknipsels over de Floriade van 1972. Een map vol chronologisch gerangschikte knipsels over ontsnapte rendieren, in gevangenschap geboren zeehonden en het succes van een plantendokter. De map begint met een toegangskaart met pasfoto. We zien een frisse jonge vrouw met kort haar en een bril, ze kijkt recht in de camera. De naam onder de foto: R.A.J. Grabrandt.
Wie is deze vrouw? Het gemeentearchief geeft spaarzame informatie over de donateur van de multomap. Nettie wordt in 1918 geboren in de Jordaan. Haar vader sterft in de eerste wereldoorlog en haar moeder probeert het gezin draaiende te houden als hoedenmaakster. Nettie werkt zich op van lerares op een lagere school tot iemand die op 66 jarige leeftijd promoveert in de biologie aan Columbia University in New York.
Professor Nettie. Zij is nu het doel van ons onderzoek geworden. Zou ze nog leven? En zouden we haar dan mogen filmen terwijl ze rijdt in het treintje en vertelt over hoe het park eruit zag in 1972? We blijken te laat. Net te laat. Horen we van de Heijmans en Thijsse Stichting. Kinderen of familie had Nettie niet, of niet meer. We moeten contact opnemen met het Arletta Instituut voor vrouwenstudies. Dat zal een klein deel van haar nalatenschap aan hun collectie toevoegen. De andere helft zit al in de papierversnipperaar. Wij redden een restant.
De uitgepakte dozen vertellen het verhaal van een eindeloze werkdrift en ambitie. Bij nadere inspectie weten we alles over kunstgeschiedenis, diverse cursussen handvaardigheid en vinden we een ongelofelijke hoeveelheid getallen en grafieken. Alles ziet er beeldschoon uit, maar is voor een leek onbegrijpelijk. Een reeks polaroids is het meest persoonlijke wat we in haar archief aantreffen. Hiervoor heeft Nettie alle bloemen van haar promotie stuk voor stuk op een krukje gezet en gefotografeerd.
Wat begon als onze zoektocht naar het ontstaan van het Amselpark, eindigt bij de kleine erfenis van een vrouw die haar leven in het teken stelde van de wetenschap en de natuur. Met een blauwe pen creëerde ze haar eigen universum waaruit de liefde voor haar vak spreekt die oneindig lijkt te zijn. Onvermoeibaar bouwde ze op eigen kracht voort aan haar droom. In deze tijd waarin mede de subsidies voor de natuur gehalveerd worden, kan haar onafhankelijke werkstijl als voorbeeld dienen. Met de rode multomap in het achterhoofd stapten wij nog 1 keer in het hetzelfde treintje dat al sinds 1972 zijn parcours door het park draait. Wat Nettie zag toen het Amstelpark zijn hoogtepunt beleefde zullen we nooit weten, we kunnen alleen maar zien wat er nu nog van over is.
Project in samenwerking met Carin Baeten.
